Kanser, dünyada ve ülkemizde sebebi bilinen
ölümler arasında kalp ve damar hastalıklarından sonra ikinci sırada yer alan
önemli bir halk sağlığı sorunudur. Aynı zamanda yüksek tedavi maliyetleri
nedeniyle ülke ekonomilerinde ve iş gücünde çok ağır kayıplara neden
olabilmektedir. Oysa erken teşhis edildiğinde tedavinin mümkün olduğu ve yaşam
kalitesinin artırılabildiği kanser türleri olduğu düşünülürse korunmanın önemi
daha da artmaktadır. Teknolojinin ve tıbbın ilerlemesi ile elde edilen
sonuçların daha etkin kullanılması ve halkı
bilgilendirme/bilinçlendirme/farkındalık kazandırma çalışmalarına yoğunluk
verilmesi amacıyla düzenlenen “1- 7 Nisan Kanser Haftası” etkinlikleri, kanser
mücadelesinde oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Kanser beraberinde getirdiği
sağlık sorunlarının yanı sıra, maddi ve manevi yönden uzun süreli mücadele
gerektiren bir hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütü’nün 2020 yılı verilerine göre;
ilgili yılda küresel bazda 19.2 milyon yeni kanser vakası tespit edilmişken,
hastalığa bağlı 9.9 milyon ölüm gerçekleşmiştir. Dünya genelinde 75 yaşına
kadar her 5 kişiden 1 kişinin kansere yakalanacağı ve her 10 kişiden 1’inin ise
kanser nedeniyle hayatını kaybedeceği tahmin edilmektedir. Dünyada ve ülkemizde
ilk sıralarda yer alan kanser türleri akciğer, meme ve kolorektal kanserler
olarak benzerlik göstermektedir. Yine gelecek yıllarda dünya nüfusunun artması,
yaşlanması ve kansere yol açabilecek risk faktörlerine daha çok ve daha uzun
süre maruz kalması ile birlikte gerek tanı konacak kanser olgu sayısının
gerekse bahsi geçen hastalığa bağlı ekonomik, sosyolojik ve psikolojik yükün
artması beklenmektedir. %90 çevresel, %10 oranında ise genetik faktörlere bağlı
olarak gelişmekte olan kanserlerin, çevresel faktörler arasında yer alan; tütün
kullanımı, alkol tüketimi, fazla kilolu ve/veya obez olma ve enfeksiyonlara maruziyetin engellenmesi yolu ile günümüzde %30-%50 oranında
önlenebileceği bilinmektedir. Özellikle ortaya çıkışının önlenebildiği,
taramalarla ölümün engellenebildiği ve erken teşhis edildiğinde tedavinin yaşam
kalitesine çok şeykatabildiği kanser türleri göz önüne alınırsa korunmanın
önemi daha da artmaktadır.
Pandemi
döneminde sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivitenin artırılması, tuz
kullanımının azaltılması, tütün ve tütün ürünlerinin kullanılmaması hem
kanserden korunmada hem de salgınla mücadelede önemli birer etkendir. Yapılan
çalışmalar yirmi birinci yüzyılda kanser konusunda en önemli kontrol
stratejisinin korunma ve erken teşhis olduğunu açıkça ortaya koymaktadır. Bu
kapsamda; kanserojen maddelerin tespiti, risk faktörlerinden kaçınma, tarama ve
erken tanı en önemli önleme stratejileri arasında yer almaktadır. Erken teşhis
oranlarında herhangi bir düşüş yaşanmaması için taramaların pandemi sürecinde
de devam etmesi önem arz etmektedir. Pandemi gerekçesiyle taramaların
ertelenmesi, ileri evre teşhis oranlarında artışa neden olabilmektedir. Pandemi
sürecinde söz konusu kanser taramaları "COVID-19 Pandemisinde Sağlık
Kurumlarında Çalışma Rehberi ve Enfeksiyon Kontrol Önlemleri"
doğrultusunda gerçekleştirilmelidir.
Kanser
Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM), Toplum Sağlığı Merkezleri
(TSM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM), Aile Sağlığı Merkezleri (ASM) ve Mobil
Kanser Tarama araçlarında: ➢ 40-69 yaş arası kadınlara 2 yılda bir meme kanseri taraması➢
30-65 yaş arası kadınlara 5 yılda bir
rahim ağzı kanseri
taraması➢
50-70 yaş arası kadın ve erkeklere 2 yılda bir kalın bağırsak kanseri taramaları ÜCRETSİZ olarak
yapılmaktadır.
Tarama sonrası sonucu pozitif ya da şüpheli çıkan kişiler, tarama sonrası teşhis merkezlerimize yönlendirilmekte ve ileri tetkikleri yapılmaktadır. Teşhis ve tedavi hizmetleri ikinci ve üçüncü basamak sağlık kuruluşları tarafından yürütülmektedir. Kansere karşı mücadelede “Farkındalık ve Bilinç Düzeyinin Artırılması” önemli diğer bir strateji olup, ülkemizde “Kanser Haftası” olarak kabul edilmiş olan Nisan ayının ilk haftası boyunca düzenlenen çeşitli etkinliklerle konuya dikkat çekilmektedir. Her yıl 1-7 Nisan Ulusal Kanser Haftasında, ülkemiz açısından önemi giderek artan kanser hastalığına karşı halkta konuya ilişkin farkındalık yaratmak, taramalara katılımı artırmak için düzenlenen bu etkinliklerle halkı bilgilendirmek ve bilinçlendirmek hedeflenmektedir. Ancak tüm bu çalışmaların yılın bir haftası ile sınırlı tutulmayıp yıl boyunca sürdürülmesi kanserle mücadelede akılda tutulması gereken bir unsur olup önemli kazanımlar sağlayacaktır.
Şarköy İlçe Sağlık Müdürlüğü